مقاله تاریخ اسلام و صفویان

مقاله تاریخ اسلام و صفویان

فهرست:

نگاهی به تاریخ اسلام

پیشینه

زمینه و آغاز دوره صفویه و تاریخ اسلام

ارزش تاریخی اسلام دوره صفوی

نقش دولت صفوی در بنیادگذاری تاریخ اسلامی

نقش اسلام در ساختار قضایی حكومت صفویان

اندیشه سیاسی تاریخ اسلام عصر صفویه

تاریخ اسلام در دوره صفویه

دینداری صفوی

=======================

نگاهی به تاریخ اسلام

تاریخ اسلام به بررسی تاریخ اسلام به عنوان یک دین و همچنین به عنوان یک نهاد اجتماعی می‌پردازد.

پیشینه

دین اسلام در سده هفتم میلادی در شبه جزیره عربستان ظهور یافت. در خلال یک سده پس از پیداییش آن، این دین موفق به ایجاد یک قلمروی اسلامی شد که از اقیانوس اطلس در شرق تا آسیای میانه در غرب امتداد یافته بود. یکپارچگی امپراتوری اسلامی دیری نپائید و بهزودی جنگهای داخلی در آن درگرفت که در میان تاریخنگاران اسلامی به دوران فتنه معروفند. پس از این مرحله، دوره دیگری به نام دوره دوم فتنه نیز بر جامعه اسلامی تأثیرگذار شد. پس از آن دودمانهای رقیب ادعای خلیفگی مسلمانان را داشتند و یکپارچگی جهان اسلام دیگر حاصل نشد.

اما از چندین سده بدین رو جریان های فكری اسلامی رشد بسزایی دریكپارچگی جهان اسلامی داشته و جهان شاهد جوشش عظیم ازموج بیداری اسلامی درعصر حاضر میباشد.

عربستان در پایان قرن ششم میلادی در گیر و دار درد زایمان انتقال به مرحلهء یكتاپرستی بود. در دههء دوم قرن هفتم میلادی همزمان با گسترش اسلام در حجاز، در سه نقطهء دیگر عربستان نیز دین یكتاپرستی درحال شكل گرفتن بود و كسانی ادعای نبوت داشتند و دین نوینی را عرضه مینمودند. برای اینكه این موضوع را بهتر بشكافیم ابتدا باید به تركیب قبایل عربستان در آن زمان نظری بیفكنیم.

وقتی خزش عربان به درون شام و عراق آغاز شد، طلیحه- پیامبر سابق بنی‌اسد- نیز به حجاز برگشت و خود را تسلیم عمر كرد و با قبیله‌اش در لشكركشیهای عراق شركت جست.

...

در اوائل سال 64 كه یزید درگذشت، عبدالله فرزند زبیر در مكه به پا خاست و مردم مكه و مدینه با او بیعت كردند. عربهای بصره وكوفه نیز بیعشان را برای او فرستادند. هواداران خلافت عبدالله زبیر «شیعهء زبیری» نام گرفتند. او رسما خلیفه شد، و تا سال 73 هجری كه توسط عبدالملك مروان و حجاج ثقفی از میان برداشته شد، عربستان و عراق و بخشی از ایران را در قلمرو داشت. در این میان در سال 64 هجری مردی از طائف به نام مختار ثقفی به كوفه رفت و با استفاده از خلأ سیاسی كه مرگ یزید به دنبال آورده بود شیعیان سابق علی را سازماندهی كرده درصدد تشكیل حاكمیت برآمد. او خودش را نمایندهء محمد ابن علی ابن ابیطالب- معروف به ابن حنفیه- معرفی كرد و گفت كه محمد ابن علی «امام» و «مهدی» است (مهدی در زبان یمنی‌ها معادل واژهء امام بود و منصوب آسمان پنداشته میشد). مختار به یاری بخشی از یمنی‌های كوفه و مدائن، ازجمله نیرومندترین مردشان ابراهیم پسر مالك اشتر، مخالفانش را سركوب كرد و تمامی كسانی كه در كشتار كربلا شركت كرده بودند را گرفته از دم تیغ گذراند. بخشی از نیروهای او را نیز روستائیان آرامی‌تبار جنوب عراق تشكیل میدادند كه از زمان فتوحات عربی به بردگان عربها تبدیل شده بودند. مختار برابری انسانها را مطرح كرد و این برده‌شدگان را آزادشده اعلام نمود. این موضوع به مذاق عربهای حامی او گوارا نبود؛ و ابراهیم اشتر پس از آنكه در سركوب مخالفان مختار شركت كرد و حتی یك لشكر اموی را كه از شام به فرماندهی عبیدالله زیاد به عراق گسیل شده بود شكست داده عبیدالله زیاد را كشت، مختار را رها كرده با نیروهایش در مدائن ماند.

...