پایان نامه سفالینه های زرین فام، تکامل نهایی صنعت سفال سازی اسلامی

معرفی پایان نامه بررسی سفالینه های زرین فام، تکامل نهایی صنعت سفال سازی اسلامی

پیشگفتار

سفالینه های زرین فام ساخته شده در ایران بسیار زیبا بوده که با این موضوع می توان به توانایی هنرمندان ایران زمین پی برد. سفالینه های زرین فام با استفاده از تکنیک پیچیده، استفاده از رنگ های متنوع با به کارگیری فرم های بسیار زیبا و جذاب به زیباترین سفالینه های هنرمندان تبدیل شده است.

در این پایان نامه به سفالینه های زرین فام پرداخته شده و سعی شده که با کارهای گذشته متفاوت باشد در مورد سفالینه های زرین فام کارهای گسترده ای انجام نگرفته این موضوع درباره دروه صفویه بیشتر نمود پیدا کرده است متاسفانه در مورد سفالینه های زرین فام دوره صفویه کار چندانی نشده است در کتاب های مختلف اطلاعات محدودی در این باره نوشته شده است که نوشته ها نیز در کتاب های مختلف تکرار شده است.

در این تحقیق با فصلی مجزا به سفالینه های زرین فام دوره صفویه پرداخته شده است، دوره ای که به لحاظ ثبات و امنیت یک نمونه بسیار عالی را به ما نشان می دهد و وجود ثبات در جامعه باعث رونق هر چه بیشتر هنرها در این دوره شد.

چکیده :

یکی از جالب ترین نوع ظروف اسلامی، نوع معروف به ظروف طلایی یا زرین فام است. این ظروف، که حاصل تکامل نهایی صنعت سفال سازی اسلامی است در مهمترین مراکز سفال سازی ایران از جمله ری، کاشان، ساوه، جرجان ساخته می شدند. در چند دهه اخیر استدلال های مختلفی برای انتساب ابداع لعاب زرین فام به یکی از کشورهای ایران، مصر و عراق از سوی صاحبنظران در این زمینه ارائه شده است. با توجه به شواهد باستان شناختی و حفاری هایی که صورت پذیرفته، کهنترین سفالینه های زرین فام از شوش که مربوط به اوایل سده سوم هجری قمری نیز می باشند، یافت شده است.

در این تحقیق به بررسی دقیق تر تکنیک و شیوه کار هنرمندان سفالگر برای تولید سفالینه های زرین فام، و همچنین به زرین فام های ادوار مختلف با توجه به طرح ها، فرم ها و رنگ ها پرداخته خواهد شد.

شیوه ساخت سفال زرین فام

زرین فام یعنی، نشاندن لایه ای از اتم های فلزی بر روی لعابی که از قبل پخته شده تحت شرایط احیا. یعنی اکسید های فلزی مس و نقره (اکسید ها، نیترات ها، کلریدها، کربنات، سولفات ها، سولفید ها و...) را بسته به نو زرین فام (رنگ و درخشش) با یک واسطه گلی، مثل سییلیس با اخرا مخلوط کردن و بعد از رقیق کردن آن با سرکه، با مایع به دست آمده روی لعابی که سفال ان از قبل پخته شده شروع به نقاشی می کنند. بعد آن را حرارت می دهند تا جایی که لعاب زیری شروع به نرم شدن کند. بعد در کوره دود ایجاد می کنند که به آن احیا کردن می گویند. این کار باعث می شود اکسیژن از اکسید فلزات مس و نقره جدا شود و فلز خالص بر روی سطح لعاب بر جا بماند، بعد از سرد شدن کوره، لایه گلی را پاک می کنند و ظرف را پولش می زنند و تمیز می کنند. با این کار، یک لایه خالص از فلز نقره و مس که درخشش طلایی یا جلای فلزی دارد، بر روی لعاب بر جای می ماند.

زرین فام شیوه لعاب روی نقش است که در آن رنگیزه در یک آتشگیری ثانویه در دمای کمتر از دمای اولیه خود، روی سطح لعاب محکم و حرارت دیده ای به کار گرفته می شود به هر حال لعاب زرین فام، بر خلاف رنگیزه های مینایی، به علت ضخامت یک میکرونی، نامحسوس است. رنگ لعاب زرین فام به چند عامل بستگی دارد، به ویژه به نسبت نقره و مس، ترکیب لعاب و دمای ضمن آتشگیری؛ نقره معمولا یک ته رنگ زرد و مس ته رنگی قرمز دارد.

ساخت سفالینه های زرین فام مدیون تلاش ها، مطالعات گسترده و تجربیات سفالگرانی است که همیشه برای رسیدن و به دست آوردن بهترین لعاب هرگز خسته نمی شدند. تلاش برای ساخت مطلوب ترین و زیبا ترین لعاب تزیینی سفالینه ها یعنی لعاب زرین فام بسیار ستودنی است . تهیه لعاب زرین فام روش پیچیده ای داشته است که همه مراکز سفالگری قادر به تهیه و تولید آن نبوده اند. ...

فهرست مطالب پایان نامه

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت تحقیق

هدف تحقیق

سئوالات و فرضیه های تحقیق

روش تحقیق

قلمرو تحقیق

سفال دوره اسلامی

شیوه ساخت سفال زرین فام

تکنیک زرین فام

زرین فام اولیه

زرین فام قرون میانه

مراکز مهم تولید سفال زرین فام

مختصری بر تاریخ دوره صفویه

هنر سفالگری دوره صفویه

سفالینه های زرین فام صفویه

مراکز مهم تولید سفالینه های زرین فام دوره صفویه

نتیجه گیری

فهرست منابع